Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ O-RINGEN ΤΗΣ ΣΟΥΗΔΙΑΣ ΤΟ 2000.

Το ταξίδι

Κανένας από τους συγγενείς του Γιώργου δεν είχε ακούσει ποτέ για το άθλημα του αγωνιστικού προσανατολισμού (orienteering). Μόνο μία συγγενής που είχε σπουδάσει Φυσική Αγωγή στην Βουλγαρία γνώριζε το σπορ. “Πού θα πας να χαθείς μέσα στα δάση να σε φάνε οι αρκούδες;” ερωτούσαν οι συγγενείς και οι φίλοι. Αλλά οι γονείς του Γιώργου δεν τους άκουσαν. Ήταν υπερήφανοι που ο γιος τους θα εκπροσωπούσε την Ελλάδα σε διεθνείς αγώνες σε Σουηδία και Αυστρία και ευχαρίστως πλήρωσαν τα αεροπορικά εισιτήρια. Επίσης, ευχάριστη έκπληξη έδειξαν οι φίλοι του Χρήστου όταν μάθαιναν ότι θα πάει στη Σουηδία. Όμως η διάθεσή τους άλλαζε μόλις μάθαιναν το σκοπό του ταξιδιού και έκαναν παρόμοια αρνητικά σχόλια.

Η μέρα της αναχώρησης έφθασε και το αεροπλάνο της Ουγγρικής MALEV σηκώθηκε στον αέρα. Είκοσι λεπτά περίπου αργότερα ξαναγύρισε στη Θεσσαλονίκη λόγω τεχνικού προβλήματος! Απίστευτο! Κανένας δεν μας ενημέρωσε τι είδους τεχνικό πρόβλημα παρουσιάσθηκε. Είχαμε πρόσφατα μάθει ότι ένα άλλο αεροπλάνο της MALEV προσπάθησε να προσγειωθεί αλλά επειδή που δεν κατέβαιναν ρόδες ξανασηκώθηκε στον αέρα, διόρθωσε τη βλάβη εν πτήσει και τελικά προσγειώθηκε πετυχημένα! Αυτή τη φορά ακούσαμε ότι το τεχνικό πρόβλημα βρισκόταν στην πόρτα. Σαν αποτέλεσμα χάσαμε τη σύνδεση για Βουδαπέστη – Στοκχόλμη και καταλήξαμε στην Κοπεγχάγη! Ήμασταν τέσσερις, ο Γιώργος, ο Χρήστος, ο Νίκος και ο Κώστας. Ο πέμπτος της παρέας, ο Σταύρος, ξεκίνησε το ταξίδι από την Αθήνα, δώσαμε ραντεβού στον ενδιάμεσο σταθμό της Βουδαπέστης αλλά βρεθήκαμε στην Κοπεγχάγη! Ανησύχησε πολύ που δεν μας βρήκε αλλά καταφέραμε να συνεννοηθούμε με κινητό τηλέφωνο.

Το σεμινάριο

Στο σεμινάριο Ο-Ringen δικαιούνταν συμμετοχή μόνο τρία άτομα από κάθε χώρα. Εμείς καταφέραμε να στείλουμε πέντε Έλληνες και μάλιστα με κόστος συμμετοχής στο ένα τρίτο της τιμής συμμετοχής των άλλων Ευρωπαίων. Αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι η Ελλάδα μόλις πρόσφατα είχε γίνει δεκτή σαν συνδεδεμένο μέλος (associate member) της Διεθνούς Ομοσπονδίας καθώς επίσης και στις προσωπικές γνωριμίες του υπογράφοντος με τον διοργανωτή των σεμιναρίων κ. Per-Olof Bengtsson. Στον προορισμό μας περίμενε άλλη μια δυσάρεστη έκπληξη. Το ένα δωμάτιο που μας έδωσαν δεν είχε πόρτα ενώ στο άλλο είχε ετοιμόρροπα σιδερένια κρεβάτια της προπολεμικής εποχής! Μετά από 17 ώρες ταξίδι ήταν ό,τι χειρότερο περιμέναμε να δούμε. Υπήρχαν ωραιότατα σπιτάκια διαθέσιμα όμως μόνο για τους Κινέζους. Σ’ ολόκληρο το κτίριο για 50 άτομα υπήρχαν μόνο δύο ντουζιέρες! Ο Σταύρος έγινε έξω φρενών. Μετά από εξοντωτικές πτήσεις με τα πυροσβεστικά αεροπλάνα στη Σάμο για το σβήσιμο των πυρκαγιών δεν ήταν αυτό που περίμενε. Οι υπερβολικές ώρες πτήσης τον είχαν εξουθενώσει. Ο Σταύρος και ο Νίκος σκέφθηκαν να επιστρέψουν πίσω στην Ελλάδα αλλά μόλις καταστάλαξαν οι πρώτες εντυπώσεις τα δεδομένα άλλαξαν.

Αφετηρία

 Τις τέσσερις πρώτες μέρες υπάρχει ο παραδοσιακός καταμερισμός των δρομέων σε προκαθορισμένους χρόνους εκκίνησης εκτός από την κατηγορία ελίτ. Την 5^η και τελυταία μέρα η εκκίνηση εξαρτώταν από τα αποτελέσματα των τεσσάρων προηγουμένων ημερών. Οι δρομείς ξεκινάνε σύμφωνα με το χρόνο που βρίσκονται πίσω από τον πρώτο μέχρι και 90 λεπτά. Μετά τα 90 λεπτά μετά από τα οποία οι δρομείς ξεκινάνε κάθε 15′. Αυτοί που δεν έχουν συμπληρώσει και τις τέσσερις μέρες αγώνα θα ξεκινήσουν τελευταίοι.

Κόστος συμμετοχής

Το κόστος συμμετοχής ήταν τότε 55 ευρώ και για τις 5 μέρες ενώ για τους ανήλικους μέχρι 16 ετών ήταν 28 ευρώ. Σε περίπτωση που κάποιος αργούσες να δηλώσει συμμετοχή δύο μήνες πριν την έναρξη των αγώνων το κόστος συμμετοχής αυξάνονταν στα 80 ευρώ και για τους ανήλικες στα 40 ευρώ. Η κράτηση θέσης για στήσιμο σκηνής στον προβλεπόμενο από τους διοργανωτές χώρο κόστιζε 60 ευρώ. Η ενοικίαση του ηλεκτρονικού μηχανισμού κόστιζε 7 ευρώ.

Οι αγώνες

Το σύστημα καταγραφής του χρόνου είναι ηλεκτρονικό. Ο αγωνιζόμενος κρατάει ένα microchip στο δάχτυλό του, το οποίο το βυθίζει κάθε φορά σε μια ειδικά διαμορφωμένη υποδοχή και γίνεται ηλεκτρονική καταγραφή του χρόνου. Σε περίπτωση που ο αγωνιζόμενος βυθίζει το microchip σε λάθος υποδοχή, τότε ακυρώνεται και δεν υπάρχει περίπτωση να διορθώσει το λάθος του. Στον τερματισμό επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία και γίνεται η τελική καταγραφή του χρόνου. Υπάρχει η δυνατότητα να βγουν οι ενδιάμεσοι χρόνοι για ενημέρωση των δρομέων.

Η συμμετοχή στους αγώνες αποτέλεσε πολιτιστικό σοκ για τους Έλληνες. Έβλεπαν παπούδες, γιαγιάδες και παιδιά να τρέχουν και να τους προσπερνούν χωρίς να μπορούν να τους ακολουθήσουν. Χαρακτηριστικά ήταν αυτά που είπαν οι Έλληνες:

“-Είδα έναν παραπληγικό να φθάνει σε κάποιο σημείο ελέγχου και πριν προλάβω να τον ρωτήσω εξαφανίστηκε”, είπε ο Νίκος.

 “-Δεν μπορώ να το πιστέψω. Είδα μια γιαγιά με ρώτησε πού βρίσκεται και της είπα. Στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Όταν πήγα στο επόμενο σημείο την ξαναβρήκα μπροστά μου”, είπε ο Κώστας.

 “-Σε κάποιο σημείο χάθηκα εντελώς και άρχισα να αμφιβάλλω για το πού ακριβώς βρίσκεται ο Βορράς πάνω στον χάρτη. Νόμιζα ότι χάλασε η πυξίδα μου. Πήγα προς τα πίσω και έπεσα πάνω σ’ έναν βράχο. Άρχισα την αναρρίχηση κρεμασμένος από τον βράχο. Μου φεύγει το ένα χέρι και κρατιόμουνα μόνο με το ένα. Εκείνη τη δύσκολη στιγμή περνάει μια γιαγιά και μου λέει τι κάνεις εκεί παιδί μου, η σημαία ελέγχου είναι απ’ εδώ. Σε κάποιο άλλο σημείο βρέθηκα μπροστά σε μια λίμνη και απεφάσισα να κολυμπήσω για να την περάσω”, είπε ο Σταύρος. Όλοι γελάσαμε

Την πρώτη μέρα των αγώνων η Ελληνική ομάδα δεν τα πήγε καλά. Οι τέσσερις από τους πέντε αθλητές απέτυχαν να τερματίσουν μέσα στον προβλεπόμενο όριο χρόνου των 2,5 ωρών. Οι δύο από τους τέσσερις εγκατέλειψαν όταν πέρασαν τα όριο χρόνου και κατευθύνθηκαν περπατώντας προς τον τερματισμό.

 – “Εδώ τρέχουν όλοι, γέροι και παιδιά, είπε ο Νίκος. Έστριβα το σώμα μου δεξιά κι αριστερά για να με προσπεράσουν και να μην με κτυπήσουν. Τέτοιοι αγώνες δεν μπορούν να διοργανωθούν όχι μόνο στο orienteering αλλά ούτε και σε κανένα άθλημα. Για να δούμε τι είδους Ολυμπιακούς αγώνες θα διοργανώσουν οι Έλληνες είπε ο Νίκος”. Είχαμε όλοι σαστίσει από την διοργανωτική τελειότητα.

Χιλιάδες αθλητές ξεχύθηκαν μέσα στα δάση του Narke στη Σουηδία και οι Έλληνες ένοιωθαν σαν μύγα μέσα στο γάλα. Υπήρχαν δεκάδες διαφορετικές διαδρομές μέσα στο δάσος και οι Έλληνες παρασύρονταν από τους προπορευόμενους δρομείς σε άλλες κατευθύνσεις με αποτέλεσμα να χάνονται μερικές φορές. Επίσης, οι περιγραφές των σημείων ελέγχου γίνονταν όχι στα αγγλικά ή στα σουηδικά αλλά στην διεθνή γλώσσα των συμβόλων. Ήταν δύσκολο για τους Έλληνες να κατανοήσουν τα σύμβολα καθώς και τα χρώματα στους χάρτες. Για παράδειγμα, το άσπρο χρώμα στους χάρτες orienteering δεν σημαίνει ανοικτή περιοχή αλλά δασωμένη. Η ανοιχτή έκταση συμβολίζεται με καφέ χρώμα.

“-Είδα έναν τυφλό να τερματίζει κρατώντας το μπαστούνι του και ανατρίχιασα, είπε ο Νίκος. Οι τυφλοί διαβάζουν τον χάρτη σε ανάγλυφη μορφή. Απεικονίζει με ακρίβεια έναν πραγματικό χάρτη. Τέτοιο πράγμα δεν πρόκειται να φτιάξουμε ποτέ στην Ελλάδα”, είπε ο Νίκος.

Προϋπόθεση για την εισαγωγή ενός νέου αθλήματος στούς Ολυμπιακούς Αγώνες είναι η διάδοση τού αθλήματος σε 75 χώρες για τους άνδρες και 40 για τις γυναίκες. Το άθλημα του προσανατολισμού ήταν τότε διαδεδομένο σε 54 χώρες κατά το 2000. Τα αδύνατα σημεία για την είσοδο του αθλήματος στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι η ατομική εκκίνηση, η έλλειψη ασφάλειας μέσα στο δάσος κ.α.

Προσανατολισμός για άτομα με ειδικές ανάγκες (Trail–O)

Οι αγωνιζόμενοι δεν διαχωρίζονται με βάση το φύλο η το είδος της αναπηρίας. Η διαδρομή πρέπει να είναι προσβάσιμη και στα άτομα με το χειρότερο είδος αναπηρίας. Ο μέγιστος χρόνος παραμονής στον αγωνιστικό χώρο είναι δυόμισι ώρες. Νικητής αναδεικνύεται αυτός που πέτυχε το μεγαλύτερο σκορ. Σε περίπτωση ισοπαλίας νικητής αναδεικνύεται αυτός με τον μικρότερο χρόνο στις αποφάσεις. Υπάρχουν τέσσερις-πέντε διαφορετικές διαδρομές με διαφορετικό επίπεδο δυσκολίας. Η δυσκολία της διαδρομής φαίνεται από τα χρώματα. Στη Σουηδία η δυσκολία από το ευκολότερο προς το δυσκολότερο είναι λευκό, κίτρινο, πορτοκαλί και μπλε ενώ στη Βρετανία η δυσκολία κλιμακώνεται από το ροζ, γαλάζιο, καφέ μέχρι το γκρι. Η κλίμακα του χάρτη πρέπει να είναι 1:20000 μέχρι 1:10000. Στη Βρετανία χρησιμοποιούν μέχρι πέντε σημαίες για κάθε σημείο ελέγχου  ενώ στη Σουηδία μέχρι τέσσερις. Σε προκαθορισμένα σημεία ελέγχου ο αγωνιζόμενος διαθέτει μέχρι 60” χρόνο για να απαντήσει. Εάν δεν απαντήσει μέσα στον προκαθορισμένο χρόνο απάντηση θεωρείται λανθασμένη. Η απόσταση του αγωνιζόμενου ατόμου ΑΜΕΑ που κινείται πάντα πάνω στο μονοπάτι από τις σημαίες ελέγχου είναι 5μ. 20μ. και 40μ. αντίστοιχα.

Οι αγώνες Trail-O ήταν άψογα οργανωμένοι. Η περιοχή ήταν επίπεδη. Υπήρχαν τέσσερις διαδρομές C, B, A και Ε. Η τελευταία μόνο κατηγορία Elite ήταν κλειστή για όλους εκτός από τα άτομα ΑΜΕΑ. Ο βαθμός δυσκολίας ανέβαινε σταδιακά από την κατηγορία C την πιο εύκολη μέχρι την κατηγορία Ε, την πιο δύσκολη. Στην ελίτ κατηγορία σε 6 από τους 12 σταθμούς δεν υπήρχε σωστή επιλογή και έπρεπε ο αγωνιζόμενος να μην επιλέξει καμία. Υπήρχαν πέντε επιλογές στην Ελίτ κατηγορία: a, b, c, d και e. Αντίθετα στην Α κατηγορία υπήρχαν 4 σημαίες ελέγχου και 4 επιλογές αντίστοιχα. Μία από τις 4 αυτές σημαίες είναι οπωσδήποτε η σωστή. Στην κατηγορία Β υπάρχουν 3 σημαίες και 3 επιλογές. Εκτός από τα σημεία ελέγχου (10 με 12) υπάρχει και κάποιο σημείο όπου ο αγωνιζόμενος χωρίς προβλήματα αναπηρίας υποχρεούται να καθίσει σε μία καρέκλα και να επιλέξει την σωστή απάντηση μέσα σε ένα λεπτό. Εάν δεν απαντήσει μέσα σε ένα λεπτό, τότε του επιβάλλεται ποινή. Πολλά άτομα ΑΜΕΑ παίρνουν μέρος σ’ αυτούς τους αγώνες που ήταν υποδειγματικά οργανωμένοι. Υπάρχουν πολλοί εθελοντές που βοηθούν.

Οι κατηγορίες αγωνιζομένων.

Το Ο-Ringen αποτελεί μέρος της ιστορικής παράδοσης του διεθνούς orienteering. Οι διοργανωτές του O-Ringen έχουν κάνει πάρα πολλά για την ανάπτυξη του αθλήματος διεθνώς. Πολλοί αθλητές προσανατολισμού από πολλές χώρες έχουν περάσει μέσα από αυτήν την μοναδική σχολή orienteering όλα αυτά τα χρόνια. Οι αγώνες πρωτοξεκίνησαν το 1965 με 156 συμμετέχοντες και έφθασαν το 1985 να προσελκύουν 23.000 αθλητές -τριες! Το 1997 στο Umeo, Vasterbotten της Βόρειας Σουηδίας συμμετείχαν 11.179 αθλητές -τριες. Στην κατηγορία ανδρών 21 ετών ελίτ η μεγαλύτερη απόσταση που κάλυπταν οι αθλητές ήταν 15 χλμ. ενώ στις γυναίκες ήταν 9 χλμ. Στην κατηγορία Ανδρών 21 με 30 ετών  (χαμηλή κλάση για μέτριους αθλητές), η μεγαλύτερη απόσταση που διένυσαν ήταν 7260 μ., ενώ για την αντίστοιχη των γυναικών ήταν 4900 μ. Για την κατηγορία ανδρών ηλικίας 40 ετών, η μεγαλύτερη απόσταση που διένυσαν ήταν 5840 μ., ενώ για την αντίστοιχη των γυναικών ήταν 4180 μ. Για την μεγαλύτερη σε ηλικία κατηγορία ανδρών 95 ετών και άνω ήταν 3050 μ., ενώ για την αντίστοιχη των γυναικών ήταν 2430 μ. Οι πέντε αγώνες ήταν συνεχόμενοι, ένας κάθε μέρα, ενώ για το 2000 πρώτη φορά υπήρξε και μία κενή μέρα  προκειμένου οι συμμετέχοντες να παρακολουθήσουν τον αγώνα ελίτ του World Park Tour ή να κάνουν τουρισμό.

Συνήθεις αποστάσεις που καλύπτουν οι αγωνιζόμενοι στους αγώνες o–ringen

Στις ανοιχτές κατηγορίες οι αθλητές που συμμετείχαν μπορούσαν να διαλέξουν διαδρομές ανάλογα με τις ικανότητές τους και την φυσική τους κατάσταση (όχι τόσο καλή, μέτρια, καλή).

Ο-Ρινγκεν καί περιβαλλοντική ευαισθησία

Όπως περιγράφει ο Thor (2000) oι διεθνείς αγώνες O-Ringen που γίνονται κάθε χρόνο και στους οποίους συμμετέχουν περίπου 15000-20000 αθλητές-τριες στη Σουηδία αποτελούν μοντέλο περιβαλλοντικής πρακτικής για τις αθλητικές οργανώσεις. Για παράδειγμα το μεγαλύτερο μέρος από τις 60000 παραμάνες που μοιράσθηκαν στους δρομείς το 1999 για να κρεμάσουν τους αριθμούς στις φανέλες τους συγκεντρώθηκαν για να ξαναχρησιμοποιηθούν μετά το τέλος των αγώνων. Οι διοργανωτές επικοινώνησαν με διάφορους κατασκευαστές και ζήτησαν το πλεονάζον άχρηστο υλικό (π.χ σωλήνες νερού) προκείμενου να το επισκευάσουν και να το χρησιμοποιήσουν στους αγώνες. Το χαλίκι που ρίχνεται στους χωματόδρομους που οδηγούν στον χώρο διεξαγωγής των αγώνων ξαναχρησιμοποιείται μετά το τέλος των αγώνων από τον ιδιοκτήτη της γης. Το σαπούνι και το σαμπουάν που χρησιμοποιούνται για τα μπάνια των αθλητών -τριών είναι βιοδιασπώμενα και καταλήγουν στο περιβάλλον. Το ζεστό νερό προέρχεται από τις λίμνες. Ο διαχωρισμός των σκουπιδιών κατά υλικό γίνεται επί τόπου (Thor 2000). Η ευαισθησία που υπάρχει στο χώρο του αθλήματος φαίνεται από το γεγονός ότι οι σχεδιαστές του πολυπληθέστερου αγωνιστικού γεγονότος στο άθλημα (15000-20000 συμμετοχές κάθε χρόνο στους αγώνες Ο-Ρινγκεν), απέφυγαν να τοποθετήσουν σημεία ελέγχου σε μια δασική περιοχή στούς αγώνες του 1997 αφού συμβουλεύθηκαν πρώτα την Δασική Υπηρεσία της επαρχίας (Bader, Fries and Jonsson 1998). Η Σουηδική Ομοσπονδία Προσανατολισμού (1995 cited in Bader, Fries and Jonsson 1998) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα πόδια των δρομέων προσανατολισμού προκαλούν πολύ μικρές ζημίες πάνω στην βλάστηση αισθητικού κυρίως χαρακτήρα που δεν επηρεάζει την βιολογική διαφοροποίηση του τόπου όπου γίνεται ένας αγώνας. Στον Καναδά η πλειονότητα των αγώνων προσανατολισμού διεξάγονται σε εθνικά πάρκα ή προστατευόμενες περιοχές και, σε μικρότερο βαθμό, σε ιδιωτική γη. Κάποια από τα πλεονεκτήματα της χρήσης προστατευόμενων περιοχών είναι η ύπαρξη τουαλετών, δοχείων απορριμμάτων, χώρου παρκαρίσματος για τα αυτοκίνητα κ.ά. (Kirk 2000). Σε πολύ μικρότερους αγώνες που διοργανώθηκαν στην Ελλάδα έγιναν συμβολικοί καθαρισμοί περαστικών δασών από τα σκουπίδια σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης σε θέματα περιβάλλοντος. Κάτι είναι κι αυτό.