Τι ακούσαμε στις τελετές έναρξης και λήξης των ολυμπιακών αγώνων; Τετριμμένες κοινοτοπίες, διπλή γλώσσα και αρρωστημένος συναισθηματισμός από τον πρόεδρο της Διεθνούς ολυμπιακής επιτροπής (IOC).
Σχόλια: Κωνσταντίνος Κουκουρής, (κοινωνικές επιστήμες στον αθλητισμό και τη φυσική αγωγή)
Η εναρκτήρια τελετή των Ολυμπιακών αγώνων. Υποτιθέμενη «Ενότητα και διαφορετικότητα».
Ο εκπληκτικός συνδυασμός 1800 drones που σχημάτισαν το σχήμα της γης ενθουσίασε τον κόσμο. Ένας τραγουδιστής τραγούδησε το διάσημο τραγούδι των Beatles “Imagine all the people”. Στους αγώνες συμμετείχαν 205 χώρες συν την ομάδα προσφύγων. Ένας γιατρός και ένας νοσηλευτής μετέφεραν την Ολυμπιακή δάδα. Το έδωσαν σε έναν παραολυμπιακό αθλητή. Αυτός το μετέφερε σε παιδιά από τη πληγείσα Φουκουσίμα. Ωστόσο, για πρώτη φορά υπήρχαν μόνο χίλιοι θεατές στο γήπεδο. Μερικοί χορευτές χόρεψαν έναν εξαιρετικό χορό που αντιπροσωπεύει την εσωτερική λειτουργία του σώματος. Επίσης, ένας άνδρας χόρεψε έναν δραματικό χορό στη μνήμη εκείνων που πέθαναν στην πανδημία. Άλλοι χορευτές εξέθεσαν τη χειροτεχνία ξύλου των Ιαπώνων. Τα ξύλα που εκτέθηκαν προέρχονταν από τα δέντρα που φύτευσαν αθλητές από όλο τον κόσμο το 1964.
Αποτυχία καταπολέμησης της ανεργίας και της φτώχειας παγκοσμίως.
Ο διακεκριμένος οικονομολόγος της κοινωνίας των πολιτών και ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης καθηγητής Μοχάμεντ Γιουνούς (Muhammad Yunus) έγινε ο δεύτερος αποδέκτης του Ολυμπιακού δάφνινου στεφανιού. Έλαβε επίσημα το τρόπαιο κατά την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων Τόκιο 2020. Ο καθηγητής Muhammad Yunus του Πανεπιστημίου του Μπαγκλαντές έχει βοηθήσει πρώην αθλητές να ξεκινήσουν επιχειρήσεις. Έχει δώσει ένα μήνυμα «επιτυχούς» καταπολέμησης της ανεργίας και της φτώχειας. Η νορβηγική επιτροπή Νόμπελ, η οποία απένειμε το βραβείο Nobel, δήλωσε ότι «δεν μπορεί να επιτευχθεί διαρκής ειρήνη αν μεγάλες ομάδες πληθυσμού δεν βρουν τρόπους για να ξεφύγουν από τη φτώχεια» και ότι «σε διαφορετικούς πολιτισμούς, ο Muhammad Yunus και η τράπεζα Grameen Bank έχουν δείξει ότι ακόμη και οι φτωχότεροι από τους φτωχούς μπορούν να εργαστούν για να επιτύχουν τη δική τους ανάπτυξη». Όμως όπως έχει αποδειχθεί διαχρονικά αυτοί οι στόχοι είναι ανέφικτοι. Δεν θα υπάρξει ποτέ διαρκής ειρήνη στο παρόν σύστημα πραγμάτων επειδή είναι άδικο και διεφθαρμένο. Ούτε η φτώχεια θα πάψει να υπάρχει ούτε η απάτη. Από πολύ παλιά είναι γραμμένο: «Δεν πρέπει να διαπράξεις απάτη σε βάρος μισθωτού εργάτη που βρίσκεται σε ανάγκη και είναι φτωχός, είτε αυτός είναι αδελφός σου είτε ξένος που κατοικεί στη γη σου, μέσα στις πόλεις σου» (Παλαιά Διαθήκη, Δευτερονόμιο, κεφ.24, παρ.14). Ακόμη και στην υπερδύναμη ΗΠΑ τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα όσο θα περίμενε κανείς. Ένα στα πέντε παιδιά στις ΗΠΑ κάτω των 18 χρονών (19,9%) ζεί μέσα στη φτώχεια. Σύμφωνα με την οργάνωση UN Children’s Fund, οι ΗΠΑ κατατάσσονται στην 34η θέση μεταξύ των 35 ανεπτυγμένων χωρών όσον αφορά τη παιδική φτώχεια![1] Περισσότεροι από 610.000 Αμερικανούς είναι άστεγοι. Το 2013 το 3% των Αμερικανών κατείχε το 54,4% του πλούτου. Μήπως η ανθρωπότητα χρειάζεται ένα άλλο σύστημα πραγμάτων;
Πως καταφέρνουν αθλητές/ αθλήτριες της Υεμένης και του Αφγανιστάν να αγωνίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες;
Ήταν απίστευτο να βλέπεις αθλητές από την Υεμένη στο γήπεδο όταν ο πόλεμος καταστρέφει αυτή τη χώρα. Η εμφάνιση αυτών των αθλητών μπορεί να φέρει κάποια χαρά στο έθνος. Αλλά αυτή η χαρά είναι προσωρινή. Σχεδόν ένα τέταρτο εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο της Υεμένης, ανέφερε το γραφείο του ΟΗΕ για τον συντονισμό των ανθρωπιστικών υποθέσεων (OCHA) στον ιστότοπό του επιβεβαιώνοντας τον τεράστιο απολογισμό μιας σύγκρουσης που έχει καταστρέψει την οικονομία της Υεμένης και έχει δημιουργήσει τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον πλανήτη. «Ο πόλεμος είχε ήδη προκαλέσει περίπου 233.000 θανάτους, συμπεριλαμβανομένων 131.000 από έμμεσες αιτίες όπως η έλλειψη τροφίμων, υπηρεσιών υγείας και υποδομών», ανέφερε ο ΟΗΕ. «Οι εχθροπραξίες έχουν προκαλέσει άμεσα δεκάδες χιλιάδες θύματα αμάχων: 8,813 θάνατοι παιδιών και 1.500 θύματα μεταξύ αμάχων αναφέρθηκαν τα πρώτα πέντε χρόνια της σύγκρουσης το 2020». (news.un.org) Πόση άραγε χαρά θα μπορούσε να φέρει η εμφάνιση των αθλητών της Υεμένης στους Ολυμπιακούς Αγώνες για να απαλύνει τον πόνο;
Επίσης, όπως αναφέρεται σε έκθεση της οργάνωσης Save the children «στην Υεμένη 85000 παιδιά έχουν πεθάνει από την πείνα ως αποτέλεσμα του εμφυλίου πολέμου που έχει ξεσπάσει στη χώρα[2]. Η φιλανθρωπική οργάνωση πρότεινε την άμεση κατάπαυση του πυρός για να αποφευχθεί η αιματοχυσία. Ο αριθμός είναι μια συντηρητική εκτίμηση βασισμένη στα στοιχεία του ΟΗΕ για τον οξύ υποσιτισμό, κάτι που σύμφωνα με τον ΟΗΕ έχει πλήξει περισσότερα από 1,3 εκατομμύρια παιδιά από τότε που άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος το 2015». «Περίπου 14 εκατομμύρια άνθρωποι δηλαδή το ήμισυ του πληθυσμού της Υεμένης βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα πείνας, κυρίως λόγω του κλεισίματος των συνόρων από την μεριά της Σαουδικής Αραβίας». Όπως αναφέρει ο δημοσιογράφος Bethan McKenan (2018), «το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί με άλλες δυτικές κυβερνήσεις έχει επανειλημμένα επικριθεί από ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την υποστήριξή που παρέχει προς τον ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και για τις πωλήσεις όπλων». Στο ερώτημα που έθεσα στην αρχή της παραγράφου δεν μπορώ να απαντήσω.
Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά, μαζί. Το νέο σύνθημα του Ολυμπιακού κινήματος.
Η ειρήνη είναι ένα άπιαστο ιδανικό. «Χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη» είπε ο πρόεδρος της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ. «Κοινή χρήση και φροντίδα. Χωρίς αλληλεγγύη δεν υπάρχει ομάδα. Αυτή η Ολυμπιακή εμπειρία μας κάνει ταπεινούς. Είμαστε πάντα πιο δυνατοί μαζί. Αυτό το φως της ομαδικότητας μας έβγαλε από το σκοτάδι». Ο πρόεδρος τόνισε την ανάγκη αλληλεγγύης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Ενώστε τον κόσμο» είπε χαρακτηριστικά σ’ενα κόσμο που είναι κατακερματισμένος.
Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά, μαζί είναι το νέο Ολυμπιακό σύνθημα. Η λέξη μαζί προστέθηκε πρόσφατα. Σε έναν κόσμο που καταρρέει (όπως απέδειξε η πρόσφατη πανδημία) αυτό το σύνθημα παραμένει ένα άπιαστο ιδανικό. Είναι λυπηρό να σας υπενθυμίσω ότι επί του παρόντος διεξάγονται 40 πόλεμοι ή μικρές συγκρούσεις σε περίπου 24 χώρες, οι περισσότερες στη Μέση Ανατολή, τη Βορειοδυτική Ασία και την Υποσαχάρια Αφρική καθώς και ένας μεγάλος πόλεμος ναρκωτικών στο Μεξικό. Αυτές οι χώρες έχουν ένοπλες συγκρούσεις που περιλαμβάνει τη χρήση ένοπλης βίας μεταξύ δύο ή περισσότερων οργανωμένων ομάδων, κυβερνητικών ή μη κυβερνητικών. Θυμηθείτε το Αφγανιστάν. (Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν συνεχίζεται με διαλείμματα από το 1978. Μόλις πρόσφατα οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την χώρα μετά από αιματηρές συγκρούσεις)! Επίσης, Υεμένη, Συρία, Μεξικό, Τουρκία, Σομαλία, Ιράκ. «Ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων. Ο πόλεμος έκανε κάποιους ανθρώπους φτωχούς και κάποιους άλλους πλούσιους» έχει πεί ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος Ηράκλειτος. Όταν η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο ο αθλητισμός υποχωρεί. «Δυο Αφγανοί αθλητές δεν θα αγωνιστούν στους Παραολυμπιακούς αγώνες του Τόκιο, διότι οι νέες συνθήκες καθίσουν αδύνατο ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της πρωταθλήτριας του ταεκβοντό το μέλλον είναι δυσοίωνο καθώς γυναίκα και ελευθερία είναι δύο λέξεις που δεν μπορούν να συνυπάρξουν στη νέα πραγματικότητα της χώρας»[3].
Ο πρόεδρος της Ολυμπιακής επιτροπής μίλησε με διπλή γλώσσα ως να ήταν πρόεδρος κάποιας πολυεθνικής εταιρείας: «Ανταγωνιζόσασταν σκληρά ο ένας τον άλλο στην αναζήτηση του χρυσού των Ολυμπιακών Αγώνων. Την ίδια στιγμή ζούσατε μαζί ειρηνικά. Αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα αλληλεγγύης και ειρήνης. Για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, ολόκληρος ο κόσμος συγκεντρώθηκε μαζί. Ο αθλητισμός επέστρεψε στην κεντρική σκηνή. Αυτό μας δίνει ελπίδα. Αυτό μας δίνει πίστη στο μέλλον» δήλωσε ο πρόεδρος Τόμας Μπαχ. Έχει γίνει πάρα πολύς λόγος για ελπίδα, ενότητα και ειρήνη. Αλλά όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος Barney Ronay[4]. «παρ ‘όλες τις συζητήσεις για βιώσιμους Ολυμπιακούς αγώνες, το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός στον κόσμο θα συνεχίσει να ταλανίζεται από τις υπερβολικές δαπάνες, τις σπατάλες και την ανάθεση των αγώνων σε αυταρχικά καθεστώτα. Άνδρες θα εμφανίζονται σε βάθρα μιλώντας για ειρήνη και αγάπη ενώ ο θόρυβος του γηπέδου θα πνίγει τις κραυγές πέρα από τους τοίχους του».
[1] The Observer, 21.09.2014, pp.8-9
[2] Bethan McKenan, (2018) Yemen, up to 85000 young children dead from starvation. Guardian 21.11.2018.
[3] Σπυριδουλα Σπανέα, 18.8.2021 Ο αθλητισμός σβήνει στο Αφγανιστάν. Η Καθημερινή
[4] Barney Ronay The close. Festival of kitsch ends a quietly glorious Games. The Guardian, 9.8.2021.
